બાળ લગ્નો મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટ આકરાપાણીએ, બાળ લગ્ન વિરોધી કાયદાના કડક પાલનનો હુકમ કર્યો

સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડે બાળ લગ્ન રોકવા માટે સૂચના આપતા કહ્યું કે આ પ્રકારના લગ્નો બાળકોના જીવનસાથી પસંદ કરવાના અધિકારનું ઉલ્લંઘન કરે છે. કોર્ટે બાળ લગ્ન વિરોધી કાયદાને વધુ અસરકારક બનાવવા અને નિવારક નીતિઓ વિકસાવવાની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી હતી. સંબંધિત અધિકારીઓને કડક કાર્યવાહી કરવા અપીલ કરવામાં આવી છે.

સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે કહ્યું છે કે બાળ લગ્નને કારણે બાળકોનો પોતાની પસંદગીનો જીવનસાથી પસંદ કરવાનો અધિકાર છીનવાઈ જાય છે. દેશમાં બાળ લગ્ન અટકાવી શકાય અને બાળ લગ્ન નિવારણ કાયદાને અસરકારક રીતે લાગુ કરી શકાય તે માટે કોર્ટે આ મામલે સૂચનાઓ જારી કરી છે.

નોંધનીય છે કે હિંદુ અને મુસ્લિમ અંગત કાયદામાં સગીરોના લગ્નની મંજૂરી છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે વહેલા લગ્ન બાળકોના જીવનસાથી પસંદ કરવાનો અધિકાર છીનવી લે છે અને બાળ લગ્ન દ્વારા આ અધિકારનું ઉલ્લંઘન થાય છે. કોર્ટે સંબંધિત સત્તાવાળાઓને બાળ લગ્ન રોકવા માટે પગલાં લેવાની અપીલ કરી હતી અને સગીરોને સુરક્ષા પૂરી પાડવાની જરૂરિયાત તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું. આ સાથે કોર્ટે કહ્યું કે જે લોકો આ પ્રથા માટે જવાબદાર છે તેમની સામે કાર્યવાહી થવી જોઈએ.

સુપ્રીમ કોર્ટે એ પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે બાળ લગ્ન નિવારણ કાયદામાં કેટલીક ખામીઓ છે. 1929 ના બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ અધિનિયમને અનુસરીને, બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ કાયદો 2006 માં ઘડવામાં આવ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું કે વિવિધ સમુદાયોના સંદર્ભમાં નિવારક નીતિઓ વિકસાવવી જોઈએ અને કાયદાને સફળતાપૂર્વક લાગુ કરવા માટે બહુ-ક્ષેત્રીય સંકલન જરૂરી છે. વધુમાં, કાયદા અમલીકરણ અધિકારીઓની તાલીમ અને ક્ષમતા વિકાસની પણ જરૂર છે.

સર્વોચ્ચ અદાલતે એક વ્યાપક ચુકાદામાં કહ્યું છે કે PCMA (બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમ)નો હેતુ બાળ લગ્ન પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો છે પરંતુ તેમાં નાની ઉંમરમાં બાળકના લગ્ન ગોઠવવાના મોટા સામાજિક દુષણનો ઉલ્લેખ નથી. આ સામાજિક અનિષ્ટ બાળકના પસંદગીના અધિકારનું પણ ઉલ્લંઘન કરે છે.

Read Also CM Yogi Takes Strict Action on Bahraich Violence, Negligent Officers May Face Serious Consequences